2025MuziekCultuurbeleving

Divergences and convergences across European musical preferences

Dit artikel onderzoekt hoe muzikale smaken verschillen en samenhangen binnen en tussen zes Europese landen: Denemarken, Duitsland, Italië, Roemenië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Het verkent of muzikale voorkeuren over de landsgrenzen heen of vooral binnen de nationale context gevormd worden.  Uit de studie blijkt dat het muzikale veld aanzienlijk varieert tussen de onderzochte landen, wat aantoont dat muzikale voorkeuren grotendeels verankerd blijven in nationale contexten. Culturele voorkeuren worden gevormd door historische en sociale dynamieken die specifiek zijn voor elk land, met aanzienlijke verschillen in de symbolische waarde en demografische associaties van muziekgenres.

De studie maakt gebruik van gegevens uit de EUCROSS-enquête (2012–2013), met 6016 respondenten  en past meervoudige correspondentieanalyse (MCA) en klasse-specifieke analyse (CSA) toe om de patronen te analyseren en te onderzoeken hoe deze relaties variëren in elk van de zes landen. Daarnaast analyseert de studie de relaties tussen de onderliggende dimensies van muzikale smaken en verschillende componenten van ‘cosmopolitanism’, in vergelijking met belangrijke demografische variabelen.

Key findings

  1. Nationale variaties in muzikale voorkeuren:
  • Muzikale smaken worden sterk beïnvloed door nationale culturele en historische dynamieken.
  • Voorkeuren voor traditionele nationale muziek verschillen sterk, met de grootste voorkeur in Roemenië en de minste in Duitsland.
  • Landen verschillen ook in hun relatie met Europese en ‘wereld’ muziekgenres.
  1. Gemeenschappelijke scheidslijnen in muzikale smaken:
  • Een primaire scheidslijn is muzikale betrokkenheid versus onverschilligheid, wat de algemene attitudes ten opzichte van muziekconsumptie weerspiegelt.
  • Een secundaire scheidslijn scheidt traditionele en klassieke muziekstijlen van meer hedendaagse genres.
  • Deze scheidslijnen zijn over het algemeen consistent in verschillende landen, maar hun relatieve belang verschilt. Denemarken en Duitsland benadrukken bijvoorbeeld de scheiding tussen traditioneel en hedendaags muziek meer dan in de andere landen.
  1. Kosmopolitisme en muzikale voorkeuren:
  • Brede, meer kosmopolitische smaken (bijvoorbeeld waardering voor wereldmuziek of Europese traditionele muziek) worden geassocieerd met transnationale mobiliteit, onderwijs en taalvaardigheid.
  • De relatie tussen kosmopolitisme en muzikale smaak is echter niet uniform in alle landen, wat de invloed van lokale nationale culturele kaders benadrukt.
  1. Sociale en demografische Invloeden:
  • Onderwijs is de sterkste demografische voorspeller van muzikale betrokkenheid en het hebben van een brede muzieksmaak.
  • Hogere opleidingsniveaus correleren met bredere en meer diverse muzieksmaken, terwijl lagere opleidingsniveaus vaak gepaard gaan met muzikale onverschilligheid.
  • Andere variabelen, zoals leeftijd en klasse, spelen ook een rol, maar hun invloed verschilt per land.
  1. Transnationale praktijken en netwerken:
  • Mobiliteit en transnationale netwerken (bijvoorbeeld een partner uit een ander land) beïnvloeden iemand muzikale smaken maar dit verschillend per land.
  • In sommige landen hangen internationale connecties samen met voorkeuren voor klassieke of wereldmuziek, terwijl ze in andere landen leiden tot een voorkeur voor meer hedendaagse genres.
  1. Algemeen:
  • Hoewel enkele algemene patronen (zoals de as van betrokkenheid vs. onverschilligheid) consistent zijn in Europa, blijven muzikale voorkeuren sterk verankerd in nationale contexten.
  • Dit stelt de gedachte van een uniforme Europese culturele ruimte ter discussie.
  • De symbolische betekenissen van muziekgenres verschillen per land en worden beïnvloed door historische en sociale dynamieken. Er is beperkte aanwijzing voor een transnationale culturele elite met uniforme smaken in Europa, aangezien nationale verschillen in muzikale voorkeuren blijven bestaan.

Onderzoekers

Laurie Hanquinet
Mark Taylor

Affiliaties

Vrije Universiteit Brussel, Belgium
Universiteit van Sheffield, UK

Referentie

Hanquinet, L., & Taylor, M. (2025). Divergences and convergences across European musical preferences: How taste varies within and between countries. Poetics108, 101946.